Jij kunt nu de genen van jouw kind veranderen
Monkey Moves blog
First things first: wat is DNA?
Ons lichaam bestaat uit miljarden cellen. Elke cel heeft een celkern waarbinnen onze chromosomen samengeklonterd liggen. Een chromosoom bepaald of je een jongetje of een meisje bent, of je blond of bruin haar hebt en of je een (potentiële) melkeiwit allergie hebt, maar ook een aandoening als het syndroom van Down is een chromosomale afwijking. Ieder gezond mens heeft 23 chromosomen van z'n vader en 23 chromosomen van z'n moeder gekregen. Je hebt dus 23 chromosomen-paren. Deze chromosomen bestaan op hun beurt weer uit in elkaar gedraaide strengen van informatie; het DNA. Een stukje DNA - waar bijvoorbeeld op staat dat de cellen van je iris een blauwe kleur moeten maken - is een gen. Buiten uiterlijke kenmerken ligt ook het gedrag voor een deel vast in onze genen. Er blijkt nu door de epigenetica dat je tot op het allerdiepste stukje van jouw kind meer invloed hebt dan je misschien denkt. Want niet elk gen komt tot uiting. Het is mogelijk om genen te faciliteren en te remmen door jouw opvoeding. Onze cellen kopiëren zichzelf continue; een verandering in het DNA op één plek kan dus een heel eind komen, zeker bij kinderen in de groei. Wist je dat je als mens gedurende elk uur, per vierkante centimeter huid 1000 huidcellen verliest, omdat er nieuwe gemaakt zijn? Zo verlies je als mens tot wel 60kg aan huidcellen in je leven.
Kun je het DNA van je kind veranderen?
Hoewel vaak verkeerd begrepen, kunnen negatieve ervaringen uit de kindertijd - en ook uit de tijd in de baarmoeder - leiden tot fysieke en chemische veranderingen in de hersenen die een leven lang kunnen duren. De kleur van de ogen van jouw kind kun je niet wijzigen, maar gedurende de ontwikkeling van kinderen veranderen er wel kleine beetjes van het DNA waardoor bepaald wordt hoeveel van een bepaald gen tot uiting komt. Deze kleine veranderingen zijn te zien als kleine chemische veranderingen die 'bovenop' het DNA komt te liggen. Daarom wordt het epigenetica genoemd (letterlijk vertaald: Bovenop genen onderzoek). Ervaringen geven de chemische verbindingen een andere plaats en verklaard hoe het kan dat genetisch gelijke (eeneiige) tweelingen toch andere gedragingen, vaardigheden, gezondheid en prestaties kunnen hebben. Je kunt de chemische verbindingen zien als pleisters, slotjes en lichtknopjes. Zo kunnen van nature niet optimaal werkende genen beter gaan werken, bepaalde gedragingen op slot gaan en niet tot ontplooiing komen of andersom! En zo kun jij met jouw opvoeding het DNA van jouw kind veranderen.
Waarmee kun je het DNA van jouw kind aanpassen?
Positieve ervaringen kunnen het DNA van jouw kind in positieve zin veranderen. Belangrijke positieve ervaringen zijn bijvoorbeeld ondersteunende relaties, voldoende lichaamsbeweging en kansen om te leren. Daar staat tegenover dat slechte voeding en toxische stress een negatieve handtekening achterlaten op de genen. Deze handtekeningen kunnen tijdelijk zijn, maar ook een permanent litteken achterlaten. In dit geval wordt bij elke volgende celdelingen de verandering opnieuw wordt gekopieerd. Onderzoek van onder andere de Harvard Universiteit binnen hun Center on the Developing child hebben laten zien dat negatieve invloeden in sommige gevallen te herstellen zijn, maar ze onderstrepen het belang van een gezonde veilige start om zo sterke gezonde hersenen te kunnen bouwen vanaf het begin.
Positieve ervaringen kunnen het DNA van jouw kind in positieve zin veranderen. Belangrijke positieve ervaringen zijn bijvoorbeeld ondersteunende relaties, voldoende lichaamsbeweging en kansen om te leren.
Juist jonge breintjes extra gevoelig voor epigenetische veranderingen
Ervaringen van het brein aan het absolute begin van het leven zijn zeer gevoelig voor ervaringen van buitenaf. Mocht je het boek "We zijn ons brein" gelezen hebben van Dick Swaab, dan heb je daar ook al kunnen lezen wat bijvoorbeeld het effect van de hongerwinter is geweest op het leven van de kinderen die in, en direct na die winter geboren zijn. Juist in die eerste maanden van (de bouw van) een kind wordt veel informatie van de genen gebruikt die de rest van het leven effect hebben op de gezondheidscapaciteit van het kind, de vaardigheden die het kan ontwikkelen en de veerkracht dat zijn gestel zal hebben. Daarom is het ZO belangrijk dat vrouwen tijdens de zwangerschap voldoende bewegen, gezond eten en weinig stress ervaren. Maar ook na de geboorte gaat de ontwikkeling erg snel en zijn de positieve steunende omgeving cruciaal voor het optimaal tot bloei kunnen komen van de mooie genen die jouw kind van je heeft meegekregen. Dit is de impact die een goede gezondheidszorg kan hebben op de ontwikkeling van kinderen. Deze zorg hoeft niet alleen professioneel te zijn. Jij als ouder of verzorger kan een enorme impact hebben op wat er uiteindelijk tot uiting gaat komen uit het DNA van jouw kind.
...ook na de geboorte gaat de ontwikkeling erg snel en zijn de positieve steunende omgeving cruciaal voor het optimaal tot bloei kunnen komen van de mooie genen die jouw kind van je heeft meegekregen.
Creëer een uitdagende omgeving voor jouw kind
De take home message is dat je met het creëren van een stimulerende omgeving voor jouw kind in de eerste levensjaren ontzettend veel kunt betekenen voor zijn of haar latere leeftijd. In een training die ik een tijdje terug volgde legde een psycholoog dit verhaal uit aan de hand van een beeldspraak over rozen. Twee rozenzaadjes hebben in potentie de kans om uit te groeien tot een prachtige rozenstruik, maar alleen met de juiste verzorging en de juiste voeding op het juiste moment kan hij zo mooi worden als dat hij in potentie zou kunnen worden. Tegelijkertijd bestaat een perfecte opvoeding niet. Het is onmogelijk om jouw kind altijd op het juiste moment de steun te bieden die het nodig heeft, maar ook de weerstand te bieden die het nodig heeft om veerkrachtig op te groeien. Dit nastreven kan weer stress opleveren wat het kind negatief beïnvloed. Denk eens terug aan jouw eigen opvoeding. Wat heb jij meegenomen uit je opvoeding, dat ervoor heeft gezorgd dat jij bent geworden wie je nu bent? Naar aanleiding van deze vraag heb ik onlangs een heel mooi gesprek met mijn ouders gehad over hoe ik nu naar de wereld kijk. Enorm waardevol was dat! De informatie uit dat gesprek probeer ik nu weer te gebruiken bij de opvoeding van mijn eigen dochter.
5 dingen die jij kunt doen om het DNA van jouw kind te optimaliseren:
- Biedt gezonde voeding
- Biedt voldoende lichaamsbeweging
- Voorkom toxische stress
- Voorkom aanraking met chemicaliën
- Creëer uitdagende (leer)situaties voor jouw kind
De lessen van Monkey Moves als uitdagende leeromgeving
Binnen de lessen van Monkey Moves doen we ons best om een optimale leeromgeving te creëren. Onze kleine groepjes zorgen ervoor dat kinderen de persoonlijke aandacht krijgen die ze nodig hebben. De docent creëert een veilige omgeving om vrij leren mogelijk te maken en hij differentieert in de lesstof waar hij kan. Ook het parcours binnen de Monkey Moves lessen helpt om kinderen de uitdaging te laten kiezen die voor hen op dat moment past. Zo proberen wij ons kleine deeltje opvoeding bij te dragen, zodat jouw apekoppie zich optimaal kan ontwikkelen. Kom je ook een keer bij de lessen kijken? Boek een gratis proefles