Loose Parts: De Kracht van Creatief Spel

Door: Bart Poot (Oprichter Monkey Moves en Bewegingswetenschapper)

Het gebruik van 'loose parts' kan spelen versterken. ‘Loose parts’ zijn losse, niet-voorgevormde materialen zoals takken, stenen, dozen, en planken, die kinderen kunnen gebruiken om hun eigen speelwereld te creëren. Het concept van loose parts werd geïntroduceerd door Simon Nicholson in 1971, en sindsdien is het een veelbesproken onderwerp in de ontwikkeling van speelomgevingen1. Nicholson stelde dat hoe meer variabelen kinderen tot hun beschikking hebben in hun omgeving, hoe meer creativiteit en verbeelding zij zullen ontwikkelen.

Het gebruik van loose parts stimuleert kinderen om problemen op te lossen, samen te werken en hun creativiteit te gebruiken. Het biedt hen de vrijheid om zelf te bepalen hoe zij de materialen gebruiken, wat hun zelfredzaamheid en zelfvertrouwen versterkt. Onderzoek toont aan dat kinderen die toegang hebben tot loose parts meer betrokken zijn bij het spel en meer gevarieerde bewegingsvormen vertonen2.

De manieren waarop ‘loose parts’ gebruikt kunnen worden voor zowel vrij spel als georganiseerde spellen kunnen helpen om fundamentele bewegingsvaardigheden te verbeteren3. Door te experimenteren met verschillende objecten, materialen en structuren, worden kinderen aangemoedigd om hun balans, kracht, coördinatie en precisie te verbeteren. Het spelen met losse onderdelen creëert een omgeving waarin kinderen voortdurend nieuwe fysieke en cognitieve uitdagingen tegenkomen, wat bijdraagt aan hun algehele ontwikkeling. Door de toevoeging van loose parts aan spelen is er meer mogelijkheid voor variatie.

Variatie in Bewegen: De Basis voor Een Gezonde Ontwikkeling

Variaties tussen uitvoeringen zijn noodzakelijk om het brein uit te dagen en effectief te leren. De reden hiervan is dat verschillende bewegingsuitvoeringen verschillende essentiële parameters van de beweging opleveren, die het brein uitdagen tot het vinden van een optimale oplossing4. Door te variëren binnen de taak, individu en omgeving vindt het brein verschillende routes in het oplossen van de beweeguitdaging (er zijn meerdere wegen naar Rome)5. Hoe vaker dat geoefend wordt en met hoe meer variatie, hoe beter het brein uitgedaagd wordt om oplossingen te vinden en zich dus aan te passen aan de uitdaging. Hoe goed je je kunt aanpassen (het aanpassingsvermogen) bepaalt voor een groot deel het succes. Daar zit hem de koppeling met spelen en met de reeds beschreven constructen van Breed Motorisch Ontwikkelen6, Physical Literacy en multisport7. Kinderen groeien nu anders op dan vroeger en hebben steeds minder inzicht in hoe ze moeten spelen. Om het eerder beschreven 'wicked problem' aan te pakken, is het des te belangrijker om kinderen te ondersteunen in hun ontwikkeling. Door kinderen beweeginspiratie mee te geven, thuis, op school, op de sportclub, bij de kinderopvang kunnen we kinderen helpen om meer beweegvaardigheden te ontwikkelen. Kinderen hebben dat eerste aanzetje nodig om het spelen weer te (her)ontdekken, van waaruit kinderen letterlijk kunnen groeien.

Lees hier het volledige artikel in Sportgericht.

Bronnen:

1. Nicholson S (1971). How not to cheat children – The theory of loose parts. Landscape Architecture, 62, 30-34.
2. Houser NE et al. (2019). A Loose Parts Randomized Controlled Trial to Promote Active Outdoor Play in Preschool-aged Children: Physical Literacy in the Early Years (PLEY) Project. Methods And Protocols, 2 (2), 27.
3. Houser NE et al. (2016). Let the Children Play: Scoping Review on the Implementation and Use of Loose Parts for Promoting Physical Activity Participation. AIMS Public Health, 3 (4): 781-799.
4. Schöllhorn W (1999). Individualität – ein vernachlässigter Parameter? Leistungssport, 29, 5-12.
5. Beek PJ (2011). Nieuwe, praktische relevante inzichten in techniektraining. Motorisch leren: het belang van random variaties in de uitvoering (deel 5). Sportgericht, 6, 30-35.
6. Poot B (2024). Bewegingsarmoede bij kinderen vraagt om actie. Deel 1: Brede motorische ontwikkeling is essentieel. Sportgericht, 78 (3), 24-27.
7. Poot B & van Gaalen LCA (2024). Bewegingsarmoede bij kinderen vraagt om actie. Deel 2: Het belang van fysieke geletterdheid en multisport. Sportgericht, 78 (4), 15-19.