Uit onderzoek van Meltzoff en Moore (1977) blijkt dat baby’s die tussen de 12 en 21 dagen oud zijn, al gezichtsuitdrukkingen kunnen kopiëren. Maar hoe valt dit dan te verklaren?

Het bekende apen-onderzoek van Rizzolatti

Een klassiek experiment met apen van Rizzolatti (1998, 2006 en 2008) laat zien dat er zogenaamde spiegelneuronen bestaan die aangesproken worden zowel bij het zien van vaardigheden als het uitvoeren van vaardigheden. In dit onderzoek werd de premotorische hersenschors activiteit bekeken bij pak- en grijpacties van apen. De neuronen die actief zijn tijdens deze motorische acties, waren ook actief bij het zien van dezelfde actie (ook al werd deze niet door een aap uitgevoerd, maar door één van de onderzoekers). Wanneer de vaardigheid niet exact hetzelfde is, zijn deze neuronen niet actief.

Verder blijkt dat de spiegelneuronen alleen actief zijn bij betekenisvolle handelingen. Dit betekent dat de handeling in de beleefwereld van de persoon moet plaatsvinden om ook daadwerkelijk een activiteit van de neuronen te zien. Een kind wat nog nooit in zijn leven een koprol gemaakt heeft, kan kijken naar iemand die een salto maakt. Dit zal echter niks triggeren in het brein. De handeling van een salto ligt namelijk veel te ver weg bij de beleefwereld van het kind.

Een voorhandslag bij tennis zal alleen betekenisvol zijn, als het kind met een tennisracket om kan gaan. Als dit überhaupt de allereerste keer is dat hij een tennisracket vasthoudt, zullen er geen spiegelneuronen actief zijn.

Als je bovenstaande in ogenschouw neemt, kan je misschien voor jezelf verklaren waarom je die fitnessoefeningen nooit kan onthouden. Blijkbaar is die fitnessoefeningen voor jou niet betekenisvol.

Het onderzoek naar de effecten van spiegelneuronen en hoe dit systeem werkt, zijn nog in volle gang. Wel is duidelijk geworden dat het motorische systeem niet zo zozeer gericht is op het realiseren van bewegingen, maar meer op het realiseren van handelingsdoelen. Dit betekent dat tijdens het modelgedrag, het nagestreefde doel duidelijk en herkenbaar moet zijn.

“Eén beeld zegt meer dan 1000 woorden”

Als één beeld meer zegt dan 1000 woorden, dan moet een goed real life voorbeeld nog veel meer zeggen dan één plaatje. Het voordoen van bepaalde motorische handelingen in een bepaalde context, zonder iets te zeggen, kan dus hele waardevolle informatie opleveren. Het is daarom ook niet zo verwonderlijk dat je onze docenten handelingen voor ziet doen tijdens de lessen.

Jij als ouder, vertegenwoordigt dus ook een voorbeeldrol. Dat is niks nieuws. Wat je kan helpen om die voorbeeldrol te vervullen, als het gaat om motorische handelingen aan te leren zijn de volgende tips:

• Zorg dat de handeling die je wilt aanleren, past in de belevingswereld van jouw kind. De handeling moet een betekenisvolle handeling zijn. Je kan een salto voordoen, maar als jouw kind de vaardigheid van een koprol nog niet beheerst, is een salto geen betekenisvolle handeling.
• Zorg ervoor dat het doel van de handeling duidelijk is voor jouw kind (en houdt hierbij rekening met de belevingswereld van het kind). Demonstreer een hockeypush, waarbij het voor jouw kind duidelijk is waarom je pusht. Bijvoorbeeld om de bal tegen een pilon te pushen.
• Een handeling kan je als geheel voordoen, maar kan je ook opsplitsen in deelhandelingen die je voordoet. Je kan de hink-stap-sprong als geheel voordoen, maar kan er ook voor kiezen om het hinkelen als los onderdeel voor te doen.

Leren door alleen te kijken

Jouw kind leert al door alleen te kijken naar bewegingen. Het kijken naar je buurjongetje die op een loopfiets voorbij gaat, kan jouw kind iets leren. Voorwaarden is wel, dat het loopfietsje op dat moment in de belevingswereld van jouw kind zit (Dat zal ergens zo rond het tweede levensjaar zijn). Pas dan zal het kijken naar het fietsen van je buurjongetje een gedeelte van het brein triggeren die ervoor zorgt dat er geleerd wordt. Het kijken naar een filmpje van een leeftijdsgenoot op een loopfiets kan dus een krachtige manier zijn om te leren. Uiteraard is de combinatie van kijken naar een betekenisvolle handeling en het fysiek uitvoeren van deze handeling een nog krachtigere manier van leren!

Koppeling naar onze multisportlessen

Tijdens elke Monkey Moves les, of dat nu een ouder-kind les (dreumessport / peutersport) is, of een zelfstandige les (kleutersport / basisschoolkindsport) is, leren wij motorische handelingen aan. Wij gebruiken verschillende motorisch leerstrategieën om dat aan te leren tijdens de lessen. Imiteren, “Monkey See, Monkey Do”, is één van deze strategieën om iets aan te leren. Een specifieke hockeypush, een koprol, een basketbal lay-up of een judorol zijn allemaal voorbeelden van handelingen die geleerd kunnen worden door imitatie.

Om antwoord te geven op de vraag: Hoe leer een kind? Leren door imiteren is één van de motorisch leerstrategieën die toegepast wordt. Door te kijken naar een handeling die dichtbij jouw belevingswereld ligt, worden zogenaamde spiegelneuronen (in je hersenen) actief, waardoor je daadwerkelijk iets kunt leren.